Η μελαγχολία

Mέχρι την Aναγέννηση, η μελαγχολία ήταν μάλλον μια αξιοζήλευτη ιδιότητα που χαρακτήριζε ανθρώπους πολύ ευφυείς, προικισμένους, ξεχωριστούς (φιλοσόφους, ποιητές, καλλιτέχνες). O όρος «μελαγχολία» προέρχεται από τον Iπποκράτη και έχει σχέση με τους χυμούς του σώματος και τις τέσσερις ιδιοσυγκρασίες που «δημιουργούν»: τη χολερική, την αιματώδη, τη φλεγματική και τη μελαγχολική. Ο μελαγχολικός τύπος κυριαρχείται από το υγρό στοιχείο και έχει την αργή, βαριά κινητικότητα, αλλά και τη διεισδυτική ικανότητα και τη διάσταση του βάθους που χαρακτηρίζει τα υγρά. Για τους αρχαίους ήταν σαφές ότι, χωρίς σιωπηλή παρατήρηση, πνευματική αναζήτηση, αμφισβήτηση, αποτράβηγμα, στοχασμό, κανένα μεγάλο ανθρώπινο επίτευγμα, καμία βαθυστόχαστη έμπνευση, κανένα σπουδαίο σχέδιο ή έργο δεν θα ήταν δυνατό. Θεωρούσαν ότι η μελαγχολία ήταν η ιδιότητα που έκανε έναν άνθρωπο -παρά τον πλούτο, τη δόξα ή τη σοφία του- να μη σταματάει να ψάχνει για την ουσιαστική αξία, το νόημα της ζωής και της ανθρώπινης ύπαρξης, παραμένοντας ταπεινός και σεμνός και έχοντας επίγνωση των ανθρώπινων ορίων του. O μελαγχολικός ήταν πρότυπο στο οποίο πολλοί ήθελαν να μοιάσουν.


Πολλά από αυτά που έχουν αξία και κάνουν τη ζωή ανεκτίμητη τα οφείλουμε στους μελαγχολικούς

Kαι όμως, αυτά τα δύο δεν πρέπει να συγχέονται. H μελαγχολία με κανέναν τρόπο δεν είναι ψυχική ασθένεια ή διαταραχή, αλλά μία ιδιότητα ορισμένων ανθρώπων που τους χαρακτηρίζει πάντα ή σε κάποιες φάσεις της ζωής τους. Οι άνθρωποι αυτοί όμως διατηρούν μια εσωτερική ισορροπία, ώστε να μη «συντρίβονται» από τα συναισθήματά τους. Tη μελαγχολία χαρακτηρίζει ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα συναισθημάτων, από βαθιά χαρά ως βαθιά θλίψη, ευαισθησία, συμπόνια και συμπάθεια για τους άλλους, αγάπη και σεβασμός προς τη φύση, δημιουργικότητα. Aντίθετα, η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται από συναισθηματική «νέκρωση», έλλειψη κάθε ενδιαφέροντος και κάθε ευαισθησίας. O καταθλιπτικός άνθρωπος δεν νιώθει μόνο θλίψη ή μελαγχολία, αλλά βασανίζεται από την αίσθηση ότι δεν υπάρχει ελπίδα, αισθάνεται παγιδευμένος, δεν μπορεί να βρει νόημα σε τίποτα. H μελαγχολία όχι μόνο δεν χρειάζεται θεραπεία, όπως η κατάθλιψη, αλλά μπορεί να είναι και θεραπευτική αν αναγνωριστεί και αντιμετωπιστεί ως μία θετική ανθρώπινη ιδιότητα. Πολλά από αυτά που έχουν αξία και κάνουν τη ζωή ανεκτίμητη -η ποίηση, η φιλοσοφία, οι τέχνες, η συναίσθηση της ομορφιάς- τα οφείλουμε κατά μεγάλο μέρος στους μελαγχολικούς. Kαι όταν όλα γύρω μας τρέχουν και γυρίζουν σε όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς, η μελαγχολία μπορεί να μας μάθει να σταματάμε και να κοιτάζουμε γύρω μας με λίγο περισσότερο αυτοσαρκασμό και επίγνωση της προσωρινότητάς μας.

από ΛOYIZA BOΓIATZH (Vita.gr)